ابزار پتینه کاری

ابزار پتینه کاری

هنگامی که تصمیم می‌گیرید با کمک انواع لوازم پتینه شروع به رنگ‌آمیزی و نقاشی دیوارها، اشیا چوبی یا فلزی، گچبری یا موارد دیگر کنید، نه‌تنها خود را با دنیایی جدید و منحصربه‌فرد روبه‌رو کرده‌اید، بلکه در هزینه‌های کار هم صرفه‌جویی خواهید کرد.

البته شاید در ابتدا به نظر برسد پتینه‌ کار ساده‌ای نیست، چون به مقداری مهارت و خلاقیت نیاز دارد، برای رسیدن به سقف یا دیوارها باید از نردبان بالا بروید و فوت و فن‌های کار با ابزار پتینه را یاد بگیرید اما اگر اقدامات احتیاطی مناسب مانند استفاده از ماسک و دستکش مناسب را انجام دهید، تمرین کنید و مطمئن شوید که نردبان هم محکم است، قطعا می‌توانید خودتان این کار را انجام دهید و از نتیجه لذت ببرید.

پتینه چیست؟

پتینه در واقع ادامه هنر اکسپرسیونیست انتزاعی است. اکسپرسیونیست انتزاعی، یک جریان هنری است که در دهه ۱۹۱۰ میلادی در اروپا و آمریکا شکل گرفت. در این هنر، هدف نمایش‌دادن احساسات و ایده‌های خالص به‌صورت غیرواقعی است. همچنین، شکل‌ها و رنگ‌ها بیشتر برای بیان احساسات و نشان‌دادن تجربه‌های شخصی استفاده می‌شود تا نمایش دنیای واقعی!

به‌عبارت دیگر، در این نوع هنر، اشکال و رنگ‌ها نمادهایی برای بیان ایده‌ها و احساسات فردی هستند. درواقع، در دنیای هنر، پتینه نوعی فرآیند رنگ‌آمیزی به شیوه‌ای است که رنگ‌ها کدرتر و کهنه‌تر به‌نظر برسند و حسی از نوستالژی و قدمت را بیان کنند. مثلا ممکن است بخواهید اشیا را زنگ‌زده نشان دهید. می‌دانید که وقتی یک ماده در معرض عواملی مانند آب، باد، یخ، دمای شدید و رطوبت قرار می‌گیرد، شروع به اکسیداسیون می‌کند که در نهایت منجر به کدرشدن پوشش یا سطح آن می‌شود.

ابزار و لوازم پتینه نیز به شما این امکان را می‌دهند که زنگ‌زدگی، اکسیداسیون، قدمت و آرامش را نشان دهید.

این پدیده به‌حدی پیش می‌رود که در زبان انگلیسی، پتینه را نوعی زنگ‌زدگی با فرمولاسیون مشهور Fe2O3.nH2O می‌دانند. از نظر شیمیایی، ترکیباتی مانند اکسیدها، سولفیدها، کربنات‌ها و سایر ترکیبات اسیدی با رطوبت واکنش می‌دهند و ایجاد حالت فرسودگی و کهنگی در اشیا می‌کنند که همان حالت مدنظر هنر پتینه است.

اما باید این را هم یادآوری کنیم که هنر پتینه، هنری بدون تصویر و بدون هرگونه نقطه کانونی و مرکزیت است و به‌همین دلیل یکی از جذاب‌ترین انواع رنگ‌آمیزی برای دیوارها، کمدها و کابینت‌های قدیمی و … محسوب می‌شود.

شما می‌توانید با کمک ابزار پتینه، به ۲ روش مدرن و کلاسیک کار کنید. در روش مدرن، استفاده از تصاویر رویایی مانند گل، فرشته، پری یا سبک ابر و باد مجاز است. در روش کلاسیک معمولا کار کمی رو به ظهور تجمل می‌رود و با کمک ورقه‌های طلا و رنگ‌های لاجوردی و فیروزه‌ای محیطی اسرارآمیز و جذاب خلق می‌شود که نماد قدرت، شکوه و غرور است.

کاربردهای پتینه کاری

کاربردهای پتینه بسیار متنوع هستند و دامنه‌ای گسترده از نقاشی روی دیوار تا گچبری ساختمان و رنگ‌آمیزی سقف و دیوارهای موزه‌ها، هتل‌ها، سالن‌های همایش، ستون‌ها و اماکن مذهبی را دربرمی‌گیرند. از پتینه می‌توان برای ایجاد خطای دید در مکان‌هایی که سطوح، ناهمواری زیادی دارند نیز استفاده کرد.

حتی برخی از نقاشان از این تکنیک برای طراحی‌های خاص مثل نقوش ناهموار سنگ یا آجر در نمای داخلی ساختمان نیز استفاده می‌کنند که هزینه آن نسبت به سنگ یا آجرنما کمتر می‌شود. مزیت این روش در دوام و ماندگاری آن است.

روش‌های استفاده از ابزار پتینه کاری

با کمک این ابزار شما می‌توانید از روش‌های زیر برای سفارشی‌سازی و ایجاد نقش‌های زیبا استفاده کنید:

• رنگ‌آمیزی در پتینه
• رنگ‌برداری در پتینه
• استفاده از اسفنج در پتینه
• استفاده از پارچه در پتینه

روش رنگ‌آمیزی در پتینه

در این روش برای ایجاد بافت و رنگ روی دیوار، ستون، چوب یا فلز از ابزارهایی مانند پارچه، کاغذ، چسب و قلم‌مو استفاده می‌شود.

روش رنگ‌برداری در پتینه

در این روش که مصداق دقیق ایجاد فرسودگی روی بافت دیوار، چوب و … است، مقداری از رنگ دیوار یا چوب با کمک اسفنج، سمباده و … برداشته می‌شود تا سطح، قدیمی به نظر برسد.

روش استفاده از اسفنج در پتینه

اسفنج یکی از جالب‌ترین و کاربردی‌ترین لوازم است که گاهی بعد از نقاشی دیوار مورد استفاده قرار می‌گیرد و گاهی هم نقاش نیازی به نقاشی دیوار نمی‌بیند و صرفا از اسفنج برای ایجاد بافت فرسوده و قدیمی استفاده می‌کند. تنها نکته مهم این است که اسفنج نباید رنگ زیاد به خود جذب کند، چون باعث غیرطبیعی و غیرحرفه‌ای شدن کار می‌شود.

روش استفاده از پارچه در پتینه

در این روش از پارچه هم برای رنگ‌آمیزی و هم رنگ‌برداری استفاده می‌شود. به این ترتیب که در یک روش، ابتدا دیوار نقاشی می‌شود و سپس با کمک ضربات آهسته یک تکه پارچه مچاله‌شده و آغشته به رنگ، دیوار را مجددا رنگ‌آمیزی می‌کنند. در روش رنگ‌برداری بعد از نقاشی دیوار نیز با کمک پارچه بدون رنگ، بخشی از رنگ دیوار را زخمی می‌کنند و برمی‌دارند.

استفاده از ابزار پتینه کاری برای راهروها و فضاهای داخل ساختمان

از اشیاء پتینه‌شده یا پتینه‌کاری برای فضای راهروها و کریدورها نیز می‌توانید استفاده کنید.

مزایا و معایب پتینه‌کاری

مزایای پتینه عبارتند از:

• قابلیت اجرا روی سطوح مختلف مانند سنگ، چوب، گچ، فلز، بتن
• ایجاد جلوه‌ای نوستالژیک، دلچسب و قدیمی
• بالابودن تنوع ابزار پتینه

معایب پتینه عبارتند از:

• نیاز به مرمت در صورت تخریب
• حل‌شدن تدریجی رنگ‌ها و مواد در آب

ابزارهای مورد نیاز پتینه

برای بهره‌بردن از هنر پتینه نیاز به ابزارهایی دارید که شامل موارد زیر هستند:

• یک اتاق یا استودیو مجهز برای نگهداری ابزار پتینه: در این فضا حتما باید نکات ایمنی را رعایت کنید. مثلا داشتن یک کپسول آتش‌نشانی برای جلوگیری از حریق مواد قابل اشتعال مثل رنگ‌ها یا نصب یک فن تهویه هوا در محل ضروری است.
• ماسک: بسیاری از ترکیبات مورداستفاده در پتینه برای ریه مضر هستند و بوی نامطلوبی دارند و به‌همین دلیل، باید حتما هنگام ترکیب رنگ‌ها یا رنگ‌آمیزی از ماسک استفاده کنید، به‌ویژه اگر دچار آلرژی یا مشکلات تنفسی هستید.
• مخازن: شما برای پتینه‌کاری به ۲ نوع مخزن نیاز دارید. از برخی مخازن برای ترکیب و ساختن یک رنگ جدید استفاده می‌کنید و از برخی دیگر برای اندازه‌گیری رنگ و سایر مواد، قبل از مخلوط‌کردن آن‌ها. بهترین جنس برای مخازن، استیل و فولاد ضدزنگ هستند که مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارند.
• دستکش: مواد شیمیایی و رنگ‌های پتینه برای پوست ممکن است مضر باشند و باعث ایجاد آلرژی یا تحریک و التهاب شوند. استفاده از دستکش نه‌تنها از پوست دست شما محافظت می‌کند بلکه مانع از آلودگی دست‌هایتان با روغن، استون، تینر و سایر مواد می‌شود.
• پیشبند مخصوص: استفاده از پیشبندهای تولیدشده از پی‌وی‌سی که در برابر نفوذ رنگ و سایر مواد شیمیایی مقاوم هستند، در حین پتینه‌کاری لازم و ضروری است. البته این پیشبندها در زمان استفاده از تفنگ حرارتی کارایی ندارند و باید از پیشبند ضدحریق استفاده کنید.
• تفنگ حرارتی: این ابزار مهم پتینه‌کاری برای خشک‌کردن حرفه‌ای رنگ و سایر مواد شیمیایی پتینه، ضروری است.
• عینک ایمنی: عینک ایمنی بهترین ابزار برای محافظت از چشم در برابر پاشیدن قطرات مواد شیمیایی است که باید حتما در حین پتینه‌کاری استفاده شود.
• میز کار مناسب: بهترین نوع میز برای پتینه، میزی است که از جنس پلاستیک، سنگ یا استیل ضدزنگ باشد.
• حوله: استفاده از پارچه‌های حوله‌ای یا حوله‌های کاغذی برای تمیز کردن قلم‌مو یا دست و سایر ابزارها لازم و ضروری است. با کمک حوله می‌توانید آثار رنگ یا روغن و ترکیبات شیمیایی دیگر را از بین ببرید. اما توجه کنید که بعد از استفاده آن را دور بیندازید چون قابل اشتعال است.
• برس‌ها و قلم‌موها: برای پتینه‌کاری می‌توانید از برس‌ها و قلم‌موهای ساخته‌شده از موی طبیعی یا مصنوعی استفاده کنید.
• شابلون: بسیاری از نقاشان برای ایجاد تقارن بهتر و تمیزی کار از شابلون در پتینه‌کاری استفاده می‌کنند.
• اسپری رنگ: از اسپری برای رنگ‌آمیزی برخی نقاط در پتینه استفاده می‌شود.

ابزار پتینه‌کاری روی دیوار

قبل از استفاده از انواع ابزار پتینه که در بالا نام بردیم، بهتر است ابتدا یک تم رنگی را انتخاب کنید و سپس رنگ دقیق را از لیست سایه رنگ بردارید. مطمئن شوید که رنگ مناسبی را برای دیوار، ستون، قاب آینه، دکور، کمد یا سایر اشیا انتخاب کرده‌اید که شما را برای مدت طولانی راضی نگه دارد. این موضوع به‌ویژه موقع انتخاب رنگ دیوار ضروری است، چون پتینه‌کردن دیوار زمان بیشتری می‌طلبد و شما ممکن است وقت یا بودجه کافی نداشته باشید که رنگ دیوار را در فاصله زمانی کوتاه تغییر دهید. بنابراین پس از انتخاب رنگ مناسب، شروع به کار کنید.

برای پتینه‌کاری روی دیوار به ابزارهای زیر نیاز دارید:

• شابلون آماده
• مقوای ضخیم یا فوم
• کاتر
• خمیر چوب یا بسکت
• کاتر
• قلم‌مو و برس زبر
• پرایمر
• رنگ آکریلیک یا طلایی (یا هردو)

ابزار پتینه‌کاری روی چوب

پتینه‌کاری روی چوب نیز یکی از کارهای بسیار لذت‌بخش و استرس‌زا است که به ابزار و لوازم زیر نیاز دارد:

• برس و قلم‌مو
• رنگ آکریلیک و طلایی
• اسپری رنگ
• پارچه
• اسفنج

سخن پایانی

برای پتینه‌کاری نیاز به تهیه و استفاده از ابزار پتینه دارید. این ابزارها بسته به خلاقیت، سطح موردنظر و نوع فعالیتی که می‌خواهید انجام دهید، متفاوت و متنوع هستند. شما می‌توانید از لوازم پتینه برای رنگ‌آمیزی راهروها، کریدورها، سالن، اتاق‌ها، کمد، قاب آینه، کابینت، اشیاء فلزی یا چوبی و … استفاده کنید.